ازسرگیری رابطه با «تهران»
گویا انگلیس هم منتظر اعلام نتایج انتخابات ایران بود. منتظر بود تا پیروزی فردی معتدل یا میانه‌رو رابطه با ایران را ازسر بگیرد. برای همین در حالی که حتی یک ماه از پیروزی حسن روحانی در انتخابات نگذشته است اعلام کند برای بهبودی روابط با ایران آمادگی دارد؛ هرچند مشروط.
روابط جمهوری‌اسلامی ایران و بریتانیا روابطی پرفراز و نشیب است. البته این چند سال اخیر بیشتر نشیب داشته است تا فراز. رابطه رسمی ایران و انگلیس روز هشت آذر ۱۳۹۰ تیر شد؛ روزی که گروهی از معترضان ایرانی در مقابل سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی تهران تجمع کردند، وارد ساختمان سفارت شدند و پرچم بریتانیا را پایین کشیدند. معترضان که خود را دانشجو می‌خواندند، پس از ورود به سفارت بعضی از مدارک سفارت انگلیس را از درون ساختمان سفارتخانه به بیرون پرتاب کردند. پس از آن دولت انگلیس روابط خود با ایران را به صورت یک‌جانبه قطع، کادر دیپلماتیک خود را به‌طور کامل از ایران خارج کرد و به کارکنان سفارت ایران و دیپلمات‌های ایرانی مهلتی 48ساعته برای ترک خاک انگلیس داد. عذرخواهی رسمی وزارت خارجه جمهوری‌اسلامی ایران هم خللی بر عزم «لندن» در قطع رابطه با «تهران» ایجاد نکرد. دوازدهم آذر دیپلمات‌های ایرانی که از انگلیس اخراج شده بودند، به ایران وارد شدند و روابط رسمی ایران و انگلیس برای چهارمین بار طی 60 سال گذشته قطع شود. اولین‌بار پس از انتخاب دکتر مصدق به عنوان نخست‌وزیر ایران در سال 1332 رابطه ایران و انگلیس آنچنان تیره و تار شد که درنهایت به قطع رابطه دو کشور انجامید. پس از آن در سال 1358 و بعد از پیروزی انقلاب در ایران دولت بریتانیا سفارت خود را در ایران تعطیل کرد. سفارت انگلیس در ایران برای سومین بار پس از صدور فتوای قتل سلمان رشدی تعطیل شد. چهارمین بار و آخرین بار نیز سفارت انگلیس در ایران سال 1390 پس از حمله معترضان به سفارت، تعطیل شد. اما پیش از حمله معترضان به سفارت، ایران برای کاهش سطح روابط با انگلیس قوانینی را تصویب کرده بود. مناقشه آخر از آذر 89 شروع شد؛ زمانی که سایت سفارت انگلیس در ایران، به مناسبت روز جهانی حقوق‌بشر یادداشت انتقادآمیزی درباره وضع حقوق‌بشر در ایران به قلم سایمون گَس، سفیر بریتانیا در تهران منتشر کرد. در واکنش وزارت امور خارجه جمهوری‌اسلامی ایران، سایمون گَس را به وزارت امور خارجه ایران احضار کرد و نیز تظاهراتی در مقابل سفارت بریتانیا در تهران، از سوی «بسیج دانشجویی» انجام شد. همچنین شماری از مقام‌های ایرانی و گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار «اخراج سفیر انگلیس از تهران و کاهش سطح روابط سیاسی» با این کشور شدند. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز خواستار تجدید نظر دولت محمود احمدی‌نژاد در روابط با پادشاهی متحده و کاهش احتمالی سطح و حتی تعلیق این روابط شد. پس از آن نمایندگان مجلس در آبان سال 1390 با رای بالا وزارت امور خارجه ایران را موظف کردند ظرف دو هفته روابط سیاسی با دولت بریتانیا را به سطح کاردار و روابط بازرگانی با این کشور را به حداقل ممکن برساند. این مصوبه در صحن مجلس مخالفانی داشت اما مخالفان آن خواستار قطع کامل روابط با بریتانیا بودند. دولت انگلیس در واکنش به این تصمیم مجلس ابراز تاسف کردند. اما معترضان منتظر اجرای مصوبه مجلس نماندند و با حمله به سفارت انگلیس روند قطع رابطه ایران با انگلیس را سرعت بخشیدند. حمله به سفارتخانه انگلیس در ایران آنچنان واکنش منفی را در بریتانیا به دنبال داشت که امروز بازگشایی این سفارتخانه و آغاز روال عادی کار در آن رویایی دور از دسترس بیشتر می‌ماند. اما پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم، ویلیام هیگ وزیر امور خارجه این کشور همزمان با همتای آمریکایی خود جان کری از هموطنان تندرو خود خواست که تشدید تحریم‌های ایران را به روزهای دیگری موکول کنند؛ روزهایی که سکاندار دفتر ریاست‌جمهوری در ایران تغییر کند. به امید این‌که با اندکی خوشبینی، بتوانند امیدوار باشند که این تغییر سکاندار به تغییر سیاست‌های کشور نیز منتهی شود. به گزارش ایسنا، خبرگزاری نووستی گزارش داد: ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس در سخنرانی خود در پارلمان این کشور گفت: «ما آماده‌ایم گام به گام برای بهبود روابط با ایران تلاش کنیم، اما این تلاش‌ها در چارچوب پایبندی آن‌ها به رژیم منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (ان‌پی‌تی) انجام خواهد گرفت.» دولت انگلیس در حالی برقراری رابطه دوباره ایران را مشروط به پایبندی ایران به پروتکل‌های منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای کرده است که ایران از سال‌ها پیش به این پیمان پیوسته است. هرچند استقبال خبرگزاری‌ها از ابراز تمایل انگلیس برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با ایران، با توجه به مشکلاتی که قطع این رابطه برای هر دو طرف به وجود آورده بود، قابل درک است اما با توجه به مشروط بودن ابراز تمایل ویلیام هیگ، مشخص نیست آیا رابطه ایران و انگلیس به همین زودی‌ها از سر گرفته می‌شود یا خیر.
- سولماز ایکدر، بهار
